Duurzaamheid: waar moet je beginnen?

Enerzijds zien bedrijven duurzaamheid als een containerbegrip, een marketinginstrument, of in elk geval iets dat geld kost. Anderzijds groeit het besef dat ook de industrie en het bedrijfsleven stappen moeten zetten om de CO2-uitstoot, het gebruik van nieuwe (virgin) grondstoffen en het energiegebruik zoveel mogelijk te reduceren. Dit in het kader van de energie- en materialentransitie. Maar ook de druk van buitenaf door wet- en regelgeving of gewoon de wens van de klant neemt toe. Vooral veel externe factoren dus die bedrijven ‘dwingen’ tot duurzaamheid. Alleen: wáár moet je beginnen?

Als eerste is het goed om te beseffen wat duurzaamheid nu eigenlijk is. Een vrije vertaling van de definitie geeft aan dat iedere stap die bedrijven doen, níet mag leiden tot een verslechtering van de leefomgeving. Je geeft de wereld door zoals je hem gevonden hebt. Of liever nog: ietsje beter.

Aandachtsgebieden

Een breed begrip dus dat het noodzakelijk maakt om te kiezen op welke manier je hier het beste invulling aan kunt en wilt geven. Hiervoor is in eerste instantie al een grove splitsing te maken in het energievraagstuk en het materialenvraagstuk. Wat de energie betreft, is het grote streven om het gebruik zoveel mogelijk te reduceren, maar óók om zoveel mogelijk gebruik te maken van duurzaam opgewekte energie. Dit om de verbranding van fossiele brandstoffen terug te dringen en hiermee de CO2-emissies te beperken. 

Tevens is er een materialentransitie gaande. De snelheid waarmee ‘de mensheid’ momenteel grondstoffen aan de aarde onttrekt, is vele malen hoger dan de aarde deze voorraden kan aanvullen. Alle maatregelen die het gebruik van nieuwe grondstoffen tegengaan, vallen hiermee onder duurzaamheid. In het kader van industriële automatisering zal dit artikel zich beperken tot het thema energie.

Start een project – denk aan mensen

Een artikel als dit is te kort om een ‘handleiding duurzaamheid’ te geven. Maar enkele handvatten kunnen wel een richting geven aan de eerste stappen. Beginnen met duurzaamheid betekent dat je de support nodig hebt van collega’s en het management of – als je zelf de leidinggevende bent – van je medewerkers. Dat betekent dat starten met een klein project dat optimaal past bij de doelstellingen van het bedrijf de meeste sympathie zal krijgen. Kies ook iets waarvan het succes gegarandeerd is, zodat mensen zien dat het serieus is en welke voordelen het oplevert. 

En áls de keuze gemaakt is – het liefst door een projectgroep bestaande uit mensen van diverse afdelingen – zorg er dan ook voor dat je direct een plan en ontwerp maakt en begínt. De kans dat de motivatie verslapt om een bijdrage te leveren aan het project is relatief groot. Wat dat betreft: zorg dat er vooraf voldoende tijd is voor degene die het project leidt om het ook serieus door te voeren.

Vind (iets van) verliezen 

Dan praktisch: het energieverbruik in bedrijven is op vele manieren te reduceren door in eerste instantie te kijken naar het voorkomen of beperken van verliezen op allerlei vlakken: mechanische verliezen door wrijving of uitlijnfouten, perslucht- en warmteverliezen door lekkages, hydraulische verliezen door overdimensionering, enzovoorts. Ook hier geldt: maak een keuze en ga aan de slag met de oplossingen. Van de zojuist genoemde onderwerpen is veel informatie beschikbaar en de kans op resultaat relatief groot: zoek de verliezen en los ze op. 

Overstappen op duurzame energie geleverd door het elektriciteitsbedrijf kan al een eerste eenvoudige stap zijn. Elektrificatie kan echter ook een oplossing zijn, net als het gebruik van waterstof in plaats van aardgas. In alle gevallen geldt: maak een keuze, creëer draagvlak en zet door. Successen zullen het enthousiasme om nóg zo’n project te starten, aanwakkeren. Maar geef mensen ook de tijd om een passende mindset te ontwikkelen en de ruimte om met ideeën te komen. Succes!