Veilig verwerken van nucleair materiaal

Naar aanleiding van een risico-inventarisatie benaderde het bedrijf COVRA – een verwerker van radioactief afval – Pilz om de veiligheid van haar pers- en transportinstallatie te updaten. Door toepassing van het Identification and Access Management (IAM) systeem kunnen medewerkers nu op een moderne, eenvoudige manier veilig werken. Als totaalleverancier op het gebied van industriële veiligheid verzorgde Pilz in dit kader zowel de veiligheidsbesturing, veiligheidshekken als lichtschermen. Binnen IAM wordt daarbij intrinsiek rekening gehouden met de bescherming van procesdata en persoonsgegevens.

COVRA staat voor Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval. Dit bedrijf mag als enige in Nederland radioactief afval verzamelen, verwerken en opslaan. De verwerking gebeurt grotendeels geautomatiseerd, door de aangeleverde 90 litervaten samen te persen, in beton te gieten en op te slaan. Willem Corbijn is werkzaam als werkvoorbereider bij COVRA en weet: “Veiligheid staat bij ons hoog in het vaandel, maar op een gegeven moment raakte het veiligheidssysteem verouderd en hebben we naar aanleiding van een risicoanalyse Pilz in de arm genomen. Onder andere omdat zij een totaalpakket kan leveren, van mechanische tot lichtschermen en inclusief de benodigde veiligheidsbesturing. Verder kan zij de totale oplossing ontwerpen en realiseren.”

Oplossing

In de voorbereidende fase zijn drie zones gedefinieerd: de invoerzone, de perscel en de uitvoerzone. De gevaarlijkste ruimte is de perscel, omdat daar mogelijk radioactief afval vrijkomt bij het persen van de vaten en omdat hier een pers met een kracht van 1.500 ton aan het werk is. Deze afgesloten ruimte mogen mensen alleen onder strenge voorwaarden en met aangepaste kleding betreden.

In de uiteindelijke oplossing zijn de drie zones afgeschermd met hekken en deuren die voorzien zijn van een beveiligde ingang op basis van het Identification & Access Management Systeem (IAM). Mensen die een zone willen betreden, identificeren zich via een persoonlijke, elektronische tag. Op basis van de bijbehorende bevoegdheden én de situatie in de ruimte wordt vervolgens wel of geen toegang verleend. De betreffende persoon houdt zijn tag altijd bij zich (key in pocket principe). Wanneer hij de zone weer verlaat, meldt hij zich met dezelfde tag af. Christian Oort, projectmanager bij Pilz: “Je hoeft zo dus nooit per se via dezelfde deur naar buiten als dat je naar binnen ging. Daarbij is het systeem zo ontwikkeld dat het beveiligt tegen manipulatie en ongewenste toegang.”

De plaatsen waar heftrucks de vaten met afval op de rollenbaan plaatsen, zijn beveiligd met lichtschermen. Wanneer deze worden onderbroken, schakelt de rollenbaan automatisch uit en wanneer het object weer uit de lichtschermen is, herstart de rollenbank automatisch.

Uitdaging

Een belangrijke uitdaging in het project lag in de praktische uitvoering. Zo moest de veiligheidsoplossing worden ondergebracht in de bestaande besturingskasten waar de enkelvoudige schakelingen zijn vervangen door een dubbele afschakelweg. Daarnaast zijn twee nieuwe PLC’s geplaatst die de oude besturing op basis van relaistechniek vervangen. Door deze opsplitsing te handhaven, was het mogelijk om veel bestaande bekabeling opnieuw te gebruiken. Corbijn: “Besturingstechnisch moest het Pilz ook lukken om haar veiligheidsbesturing te koppelen aan het ABB-systeem dat weer in verbinding staat met onze kantoorautomatisering. De koppeling met de administratie mag daarbij nooit worden verstoord door het eventueel stoppen van de lijn.”

Trainen en starten

Inmiddels is het hele systeem gebouwd en in bedrijf genomen en worden medewerkers getraind om hier op de juiste manier gebruik van te maken. Oort besluit: “Een prachtig project in samenwerking met een bijzonder bedrijf waarin veiligheid zeer serieus wordt genomen en niets aan het toeval wordt overgelaten. Omdat er bovendien geen tijdsdruk is om het afval te verwerken – de aanvoer is immers beperkt – heerst hier alle rust om weloverwogen alle veiligheidsprotocollen en maatregelen op te volgen. Iets om over na te denken.”